Werken in besloten ruimten is meestal niet zonder gevaar. Een besloten ruimte is een vaak kleine ruimte die doormiddel van een nauwe doorgang zoals een mangat kan worden bereikt. Over het algemeen is een besloten ruimte slecht geventileerd. Dat zorgt er voor dat de lucht van een besloten ruimte niet voortdurend wordt ververst tenzij er speciale voorzieningen worden getroffen zoals mechanische ventilatie. Omdat men niet precies weet wat de samenstelling is van de lucht in een besloten ruimte zal men metingen moeten verrichten en persoonlijke beschermingsmiddelen moeten dragen. Er zijn echter verschillende soorten persoonlijke beschermingsmiddelen die in besloten ruimten gedragen kunnen worden. Dit is voor een deel afhankelijk van de arbeidsomstandigheden in de besloten ruimte maar ook voor een deel afhankelijk van de werkzaamheden die daar uitgevoerd moeten worden. Hieronder staan een aantal voorbeelden van persoonlijke beschermingsmiddelen die in een besloten ruimte gedragen kunnen worden:
Algemene persoonlijke beschermingsmiddelen
Een aantal persoonlijke beschermingsmiddelen zijn niet direct verbonden aan het werken in besloten ruimten maar zijn juist algemene persoonlijke beschermingsmiddelen. Hierbij kan men denken aan werkschoenen (S3) of werklaarzen.
Brandgevaar
Als er gevaar is voor brand zal de werknemer werkkleding moeten dragen die vlam vertragend is. Ook kan onafhankelijke adembescherming nodig zijn voor het geval er brand ontstaat en er te weinig zuurstof aanwezig is door de rookontwikkeling en het feit dat vuur het zuurstof in een ruimte opbrand.
Verstikkingsgevaar
De hoeveelheid zuurstof in de atmosfeer is 21 procent. Als er minder zuurstof aanwezig is zal dat gevolgen hebben voor het menselijke lichaam. Bij een ernstig tekort aan zuurstof is de situatie levensbedreigend. Daarom zal men de hoeveelheid zuurstof in een besloten ruimte moeten meten. Als deze te laag is zal men adembescherming moeten bieden met extra toegevoegde zuurstof. Daarnaast kan men ook een persoonlijke monitor laten dragen door de werknemer zodat deze metingen kan doen in de lucht er omheen. Als er een schadelijk mengsel ontstaat zal er een alarm worden gehoord en/of gevoeld (trilfunctie). Dan dient de werknemer zo snel mogelijk zichzelf en collega’s in veiligheid te brengen.
Vergiftigingsgevaar
Als er gevaar bestaat voor vergiftiging zal men rekening moeten houden met het soort gif. Voor bepaalde gifsoorten heeft men adembescherming nodig terwijl men voor andere gifsoorten juist beschermende kleding moet dragen of een combinatie van adembescherming en beschermende kleding.
Explosiegevaar
In besloten ruimten kunnen verschillende gassen en dampen voor een explosief mengsel zorgen. Een explosief mengsel is niet of nauwelijks door het reukorgaan van een mens waar te nemen daarom gebruikt men een persoonlijke monitor of explosiemeter om de luchtmengsels te meten. Als dit mengsel gevaarlijk wordt dan zal een alarm afgaan en moet iedereen zich in veiligheid brengen. Bij explosieve mengsels speelt de LEL waarde en de UEL waarde een rol. De LEL waarde is de Lower Explosion Level en de UEL waarde is de Upper Explosion Level. De LEL is de laagste concentratie van een stof die nodig is om een explosie mogelijk te maken en de UEL is de bovenste grens oftewel de maximale hoeveelheid die van een stof in een mengsel aanwezig moet zijn om een explosie mogelijk te maken. Boven de UEL is er bijvoorbeeld te weinig zuurstof aanwezig om het mengsel tot ontploffing te brengen. LEL en UEL worden in een percentage aangegeven. Als het percentage van een bepaalde stof tussen de LEL en de UEL is spreekt men van een explosief mengsel.
Gehoorschade
Geluid kan in een kleine ruimte niet of nauwelijks wegkomen. Daarom zal gehoorbescherming bij bepaalde werkzaamheden in lawaaiige besloten ruimten verplicht moeten zijn. Bij 80 dB(A) wordt het ten zeerste aangeraden om gehoorbescherming te dragen om gehoorschade te voorkomen. Boven de 80 dB(A) bestaat de kans op langdurige gehoorschade en bij 85 dB(A) is het verplicht om gehoorbescherming te dragen. Bedrijven zijn dan ook uiteraard verplicht om de gehoorbescherming te verstrekken. Overigens dienen bedrijven ook bij 80 dB(A) gehoorbescherming beschikbaar te stellen. Er zijn verschillende soorten gehoorbescherming. Zo kan men gehoorkappen gebruiken of gehoorbescherming op maat zoals otoplastieken. Het type gehoorbescherming is afhankelijk van het geluid en ook van de werkzaamheden.
Risico Inventarisatie en Evaluatie
In een Risico Inventarisatie en Evaluatie zal een bedrijf de gevaren en risico’s in besloten ruimten ook moeten verwerken evenals alle andere gevaren en risico’s die binnen het bedrijf op de werkvloer aanwezig zijn of kunnen ontstaan. Vervolgens dienen bedrijven indien mogelijk bronmaatregelen te nemen om het gevaar weg te nemen. Als dat niet kan zal het gevaar moeten worden gereduceerd en beheerst. Dit kan onder andere door het bieden van persoonlijke beschermingsmiddelen maar ook door technische maatregelen in de vorm van mechanische ventilatie en meetinstrumenten om de luchtsamenstelling te meten. Deze maatregelen zullen in de Risico Inventarisatie en Evaluatie ven een bedrijf moeten worden opgenomen.
Mangatwacht
Een mangatwacht wordt in de praktijk vaak ingezet als een extra veiligheidsmiddel. Een mangatwacht zal dicht in de buurt van het mangat of een andere toegang tot een besloten ruimte aanwezig moeten zijn en blijven. De mangatwacht houdt contact met de werknemers in de besloten ruimte achter het mangat. Een mangatwacht mag echter zelf de besloten ruimte niet betreden en dient dus te communiceren op afstand. Daarnaast macht de mangatwacht nooit zijn of haar positie verlaten. Als er gevaar is of gevaar dreigt zal de mangatwacht in actie moeten komen en tijdig de juiste hulpdiensten moeten inschakelen. Een mangatwacht kan ook als brandwacht functioneren en is dan bevoegd en uitgerust om kleine beginnende branden te blussen om zo de veiligheid te waarborgen.