De Arbeidsomstandighedenwet kwam in Nederland tot stand in 1980. De wet werd echter vanaf 1983 ingevoerd. Dit gebeurde in verschillende fasen. Het beoogde doel van de Arbowet is het bevorderen van veilig werken. Dit heeft alles te maken met de arbeidsomstandigheden vandaar de benaming Arbeidsomstandighedenwet. De benaming Arbeidsomstandighedenwet wordt in de praktijk niet vaak meer gebruikt. In plaats daarvan gebruikt men veel vaker de benaming Arbowet. Deze benaming is korter maar het gaat om dezelfde wet. Het doel van de Arbowet is duidelijk alleen zijn er door de jaren heen wel veranderingen doorgevoerd in de Arbowetgeving. Dit zorgde er voor dat de uitgangspunten van de wet ook in de loop der tijd zijn veranderd. Zo is er meer verantwoordelijkheid komen te liggen bij werkgevers en werknemers als het gaat om veiligheid op de werkvloer. In onderstaande alinea’s is meer informatie weergegeven over de uitgangspunten van de Arbowet.
Arbeidsomstandigheden optimaliseren
Arbeidsomstandigheden kunnen veranderen. Deze veranderingen kunnen het gevolg zijn van technologische vooruitgang en de ontwikkeling van nieuwe machines en werktuigen. Ook kunnen er nieuwe persoonlijke beschermingsmiddelen worden ontwikkeld of kan men er achter zijn gekomen dat bepaalde stoffen gevaarlijker voor de gezondheid zijn dan gedacht. Al deze aspecten zorgen er voor dat veiligheidsvoorschriften voortdurend geoptimaliseerd moeten worden. Bedrijven dienen doormiddel van een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) voortdurend de risico’s op de werkvloer te evalueren en daarnaast doormiddel van een plan van aanpak deze risico’s methodisch aan te pakken. Bedrijven moeten echter niet alleen vanwege de verplichting voldoen aan deze Arbowetgeving ze moeten ook bewust zijn van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die bedrijven hebben naar hun werknemers en naar de omgeving waarin zijn opereren. Daarom verlangt de overheid dat bedrijven niet alleen de richtlijnen uit de Arbowet opvolgen maar ook dat de bedrijven verder alles doen wat redelijkerwijs binnen hun mogelijkheden ligt om de veiligheid op de werkvloer te bevorderen en de gezondheid van de werknemers te beschermen.
Werkgever en werknemers dragen verantwoordelijkheid
Niet alleen de werkgevers zijn verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers ook de werknemers zelf dragen verantwoordelijkheid op dit gebied. Dit is een heel belangrijk aspect en benadrukt het feit dat veiligheid en gezondheid binnen een bedrijf breed gedragen moet worden. Werknemers dienen de richtlijnen van werkgevers op te volgen zeker als het gaat om veiligheid en gezondheid. Wanneer werknemers deze richtlijnen niet opvolgen kunnen ze zelfs strafrechtelijk worden vervolgd. Van werknemers wordt tevens verlangd dat ze onveilige situaties melden bij de werkgever. Daarnaast wordt in toolboxmeetings vaak van werknemers verwacht dat ze ook actief meedenken en meepraten over aspecten die de veiligheid kunnen bevorderen. Van werknemers wordt dus zeker input verwacht op het gebied van veiligheid.
Samenwerking en overleg
Bovenstaande zorgt er tevens voor dat er veel aandacht besteed dient te worden aan de samenwerking tussen werkgevers en werknemers. Zowel de werkgevers als de werknemers dienen een bijdrage te leveren aan een werkoverleg waarbij ook de veiligheid aan de orde komt. De overheid is er met betrekking tot de Arbowetgeving van overtuigd dat alleen door een effectieve samenwerking tussen werkgevers en werknemers de veiligheid van alle aanwezigen binnen het bedrijf kan worden beschermd en dat de gezondheid van al het personeel op die manier zo goed mogelijk kan worden beschermd tegen de mogelijk schadelijke invloeden op de werkvloer. De eerder genoemde verantwoordelijkheid is een belangrijk aspect waar men elkaar binnen de samenwerking op kan aanspreken.
Deskundige ondersteuning
Deskundigheid is belangrijk als het gaat om veiligheid. Niet elk bedrijf heeft evenveel kennis op dit gebied. Kleine bedrijven hebben vaak financieel niet eens de mogelijkheid om een speciale veiligheidsmedewerker aan te stellen. Bedrijven zijn echter volgens de Arbowet verplicht om zich te laten ondersteunen door een deskundige als het gaat om het Arbobeleid. Er zijn echter verschillende mogelijkheden voor bedrijven om deze deskundigheid te verkrijgen. Zo hebben bedrijven de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij een Arbodienst of kunnen zij een contract afsluiten met een bedrijfsarts.
Er is een mogelijkheid om je als bedrijf aan te sluiten bij een interne als bij een externe Arbodienst. Een Arbodienst is deskundig op het gebied van veiligheid en gezondheid. De Arbodienst is een adviserende organisatie die zowel naar werkgevers als naar werknemers adviezen uit kan brengen. Een bedrijf kan echter niet volstaan door alleen externe Arbodeskundigheid te raadplegen. Bedrijven dienen ook te beschikken over interne Arbodeskundigheid. Zo dienen bedrijven in ieder geval een preventiemedewerker in dienst te hebben. Deze preventiemedewerker wordt onder andere betrokken bij het opstellen van de Risicoinventarisatie en evaluatie (RE&I) en het Plan van Aanpak dat wordt opgesteld voor het oplossen en verhelpen van de risico’s. Als er geen RE&I is opgesteld door het bedrijf en er hebben zich wel ongevallen voorgedaan dan zal de werkgever de schade aan de werknemer moeten vergoeden.