Groene dakbedekking wordt steeds meer toegepast op woningen en utiliteit. Met de benaming ‘groen’ bedoelt men in dit verband niet zozeer de kleur van het dak, groen dakbedekking is dakbedekking die bestaat uit vegetatie. Daarom worden groene daken ook wel vegetatiedaken genoemd. Meestal wordt groene dakbedekking aangebracht op platte of glooiende daken. Daarnaast wordt vegetatie ook wel aangebracht op hellende daken. Formeel spreekt men ook wel van een begroeid dak of dak begroeiing. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen intensief begroeide daken en extensief begroeide daken. Groende daken bieden een aantal voordelen. Deze voordelen zijn vooral op het gebied van milieu, duurzaamheid en belevingswaarde. De aanschafkosten van groene daken zijn echter wel hoger dan de aanschafkosten van daken die gemaakt zijn van bijvoorbeeld bitumen of dakpannen. Een groen dak gaat over het algemeen langer meer dan een traditioneel dak.
Geschiedenis van groene daken
Hoewel vooral de laatste jaren groende daken meer worden toegepast op bouwprojecten is het concept vrij oud. Al in de oudheid werden regelmatig groene daken toegepast op woningen en andere gebouwen. Hierbij kan men bijvoorbeeld denken aan eenvoudige woningen die van plaggen werden gemaakt. De plaggenhutten begroeiden omdat plaggen voedzame grond vormen voor mossen en grassen. Hierdoor ontstonden groene daken.
Plaggenhutten waren zelfs rond 1900 nog in Nederland te vinden. Met name in arme streken werden plaggen gebruikt om eenvoudige woningen te maken. Deze woningen werden ook wel een spitkeet genoemd. Deze woningen werden voor een deel uitgegraven (gespit) en daarna bedekt met plaggen. Omdat de atmosfeer in deze woningen zeer ongezond was heeft de overheid in de arme streken van Nederland de spitketen vervangen door eenvoudige woningen van steen en hout. Vanaf 1900 werden steeds meer woningen in Nederland van bakstenen gemaakt.
Vooral aan het einde van de twintigste eeuw raakten moderne groene daken in opkomst in de bouw. Verschillende gebouwen in Nederland werden voorzien van een groen dak. Deze daken zijn echter niet meer te vergelijken met de groene daken uit het verleden.
Moderne groene daken
De manier waarop moderne groene daken worden gemaakt verschilt van de wijze waarop dat in het verleden gebeurde. Tegenwoordig heeft men professionele machines waarmee men dakconstructies kan maken. Ook de materialen zijn sterker en duurzamer geworden. Hierdoor kunnen groene daken lichter worden uitgevoerd dan in het verleden. Een groen dak heeft over het algemeen een standaard opbouw. Deze opbouw kan worden beschreven in een aantal lagen. Er zijn verschillende systemen en materialen die kunnen worden gebruikt in het aanbrengen van groene daken. Soms is het mogelijk om meerdere lagen samen te voegen tot één fysieke laag.
Over het algemeen bestaat de onderste laag van de dakopbouw uit een laag waterdichte dakbedekking, die tevens wortelbestendig is. Deze laag wordt ook wel de waterkerende laag genoemd. Hierop is een beschermlaag aangebracht die de dakbedekking moet beschermen tegen mechanische beschadigingen. Daarboven is er een drainagelaag aangebracht. Deze kan bijvoorbeeld gemaakt zijn kunststof of mineralen. Vervolgens is er een filterlaag aangebracht die moet voorkomen dat substraatdeeltjes in de drainagelaag terecht komen. Dan volgt de substraatlaag in deze laag kan de vegetatie wortelen. Daarnaast bevat de substraatlaag voedingstoffen, water en zuurstof. Dit is nodig voor de vegetatielaag die boven op de substraatlaag wordt gepaatst.
Vegetatie voor groene daken
De vegetatie die voor groene daken kan worden gebruikt is verschillend. Men kan vetkruid gebruiken zoals sedum. Daarnaast kan men ook mossen, kruiden of bepaalde grassen gebruiken. Deze varianten van vegetatiedaken vallen onder de extensieve begroeiing. Naast extensieve begroeiing kan ook gebruikt worden gemaakt van intensieve begroeiing. Hiervoor maakt men gebruik van stuiken en zelfs bomen. Deze vegetatie is veel omvangrijker dan gras, mos of sedum daarom moet bij intensieve begroeiing veel aandacht worden besteed aan de constructie van het dak. Bij intensieve begroeiing heeft men een dakbedekking met een opbouwhoogte van meer dan vijftien centimeter. Bij intensieve begroeiing spreekt men al snel van een daktuin.
NEN-normcommissie Begroeide Daken
In Nederland moeten gebouwen aan strenge eisen voldoen. De eisen die worden gesteld aan Nederlandse bouwwerken hebben te maken met de constructieve stevigheid, veiligheid en duurzaamheid. Er zijn verschillende richtlijnen en wetten ontwikkelt voor daken en dakbedekking. Ook voor het aanbrengen van groene daken zijn inmiddels verschillende richtlijnen en handboeken gemaakt door erkende instellingen. In deze handleidingen staan aanwijzingen en instructies met betrekking tot de materialen die gebruikt moeten worden. Het gaat hierbij zowel om de ontwerprichtlijnen, de praktijkrichtlijnen en de bouwkundige detailleringen die nodig zijn voor een correcte verwerking dakbedekking. Halverwege 2012 is de NEN-normcommissie ‘Begroeide Daken’ tot stand gekomen. Deze commissie houdt zich bezig met het ontwikkelen van een norm voor de functionele eisen, prestatie-eisen en toetsingsmethoden van bouwwerkbegroeiing. In 2014 zal deze nieuwe norm als het goed is geheel zijn beschreven.