Zichtwerk is het gedeelte van het werkstuk of het gedeelte van bouwwerk dat zichtbaar is wanneer het werkstuk of bouwwerk voltooid is en in gebruik wordt genomen. Het zichtwerk is daardoor het gedeelte “dat in het zicht” komt. Aan de deze onderdelen wordt extra aandacht besteed ten opzichte van de onderdelen van een constructie of bouwwerk die niet in het zich komen. Een groot deel van een constructie zal na de ingebruikname aan het zicht ontnomen worden. Het woord zichtwerk wordt regelmatig in de techniek en op de bouw gebruikt. Hieronder is informatie gegeven over wat zichtwerk precies is aan de hand van een aantal voorbeelden.
Extra aandacht voor afwerking
Als een techneut zichtwerk moet leveren dan zal hij of zij extra aandacht moeten besteden aan de afwerking van het werkstuk. Er mogen geen fouten of beschadigingen aanwezig zijn op zichtwerk omdat deze onvolkomenheden meteen zichtbaar zijn wanneer iemand het werkstuk bekijkt. Het is belangrijk om op te merken dat zichtwerk niet direct iets zegt over de constructieve stevigheid van het werkstuk maar meer over de afwerking.
Voorbeelden van zichtwerk in de metaaltechniek
In de techniek wordt regelmatig zichtwerk geleverd. Zowel bij de bouw van machines, werktuigen als bij statische constructies kan het leveren van zichtwerk aan de orde komen. Als iemand bijvoorbeeld een machineframe gaat lassen en deze vervolgens voorziet van beplating dan kan de buitenkant van de machine in het zicht blijven. De lasverbindingen die in het zicht blijven moeten daarom goed afgewerkt worden. Een ervaren lasser heeft echter geen slijptol nodig om zijn of haar lassen af te werken. Dikwijls is het toch nodig om met een beitel de lasspetters te verwijderen die bij MIG/MAG lassen ontstaan.
Bij TIG lassen ontstaan geen lasspetters en kunnen daarom lasverbindingen ontstaan met een hoogwaardiger afwerkingsniveau. Toch wordt TIG lassen niet altijd toegepast in zichtwerk in de metaal omdat niet elke metaalsoort geschikt voor TIG lassen is en omdat TIG lassen kostbaarder is (inert gas) en bovendien een langzamer lasproces is dan MAG of MIG lassen. In een lasmethodebeschrijving is omschreven waaraan de lasser zich dient te houden en welke lastechniek toegepast moet worden.
Het deel van een metaalconstructie dat niet in het zicht komt heeft minder aandacht nodig met betrekking tot de afwerking. Deze lasverbindingen moeten vooral stevig zijn en uiteraard gelast worden conform de lasmethodebeschrijving. Daarom hoeft aan de delen die niet tot het zichtwerk behoren minder aandacht te worden besteed aan het visuele aspect. Soms laat men hier de lasspetters op zitten of werkt men de lasverbinding niet af met een slijptol. Het kan ook voorkomen dat er geen zichtwerk geleverd hoeft te worden als het metaal nog een extra bewerking ondergaat. Staal kan bijvoorbeeld worden gecoat doormiddel van een poedercoating.
RVS en aluminium
Bij roestvaststaal doet men dit meestal niet omdat het chroompercentage van de rvs-legering voor een doorzichtige oxidehuid zorgt dit het onderliggende materiaal beschermd tegen oxidatie. Ook bij aluminium brengt men vaak geen extra verflaag of coating aan omdat ook hierbij het materiaal beschermd wordt door een natuurlijke oxidelaag. Dat zorgt er voor dat werkstukken, machines, apparaten, jachten en andere producten die gemaakt worden van rvs en aluminium vaak esthetisch hoogwaardig afgelast moeten worden. Dit geldt uiteraard voor de gedeeltes van deze producten die in het zicht komen. Daarom wordt bij rvs en aluminium producten vaak wel zichtwerk vereist. Deze materialen zijn inert en worden daarom met inerte beschermgassen gelast. MIG en TIG lassen zijn de afkorting voor lasprocessen waarbij de laatste twee letters ‘IG’ staan voor inert gas. Deze lasprocessen worden veelvuldig toegepast voor lasverbindingen in aluminium en roestvast staal. Met name TIG lassen is ideaal voor zichtwerk omdat bij dit lasproces de lasser het lastoevoegmateriaal zelf in het smeltbad moet aanbrengen. De lasser heeft daardoor meer invloed op het smeltbad en kan dit meer laten vloeien zodat er een hele mooie las kan ontstaan. Uiteraard is dit afhankelijk van de kwaliteiten van de lasser.
Zichtwerk op de bouw
De hiervoor genoemde voorbeelden zijn echt gericht op de metaaltechniek. Uiteraard komt er ook veel zichtwerk voor de bouwsector. Timmermannen, metselaars, voegers en stukadoors moeten ook vaak zichtwerk leveren evenals tegelzetters. Daarbij kan men ook denken aan installatiemonteurs die sanitair plaatsen of keukens monteren. Nadat deze werkzaamheden zijn verricht blijft het resultaat zichtbaar voor de personen die het gebouw bewonen of gebruiken (utiliteit). Door een hoog afwerkingsniveau denken veel mensen bewust of onbewust dat de kwaliteit van bijvoorbeeld het bouwwerk, metselwerk, installatie of keuken ook goed is. Dit is echter niet het geval maar veel bouwbedrijven en installatiebedrijven zijn zich er wel van bewust dat het zichtwerk bij de klant wel een duidelijke indruk achter laat. Daarom worden vaak de meest ervaren krachten ingezet op het zichtwerk
Niet iedereen is geschikt voor zichtwerk
Het zichtwerk vereist aandacht. Mensen die op dit werk worden ingezet hebben over het algemeen veel vakmanschap, het zijn vakmensen. Dit vakmanschap tonen ze door de kwaliteit en de vormgeving van hun werk. Vaak is daar naast vaardigheid ook veel geduld voor nodig. Daarom is niet iedereen geschikt voor het leveren van zichtwerk in de bouw en techniek. Sommige werknemers zijn meer geschikt voor de constructie. Deze personen willen snel werken en bouwen.