Wat is polyurethaan (PU) en waarvoor wordt polyurethaan gebruikt?

Polyurethaan is een kunststof die over het algemeen wordt afgekort met PU. Deze kunststof behoort tot de polymeren en kent verschillende toepassingen. PU bestaat uit twee verschillende segmenten: een hard segment en een zacht segment.

  • Het harde segment van polyurethaan is meestal een di-isocyanaat zoals methyleendifenyldi-isocyanaat (MDI). Daarnaast kan ook 2,4-tolueendi-isocyanaat (TDI) worden gebruikt wanneer deze eindigt op twee of meer  functionele NCO-groepen
  • Het zachte segment van polyurethaan eindigt op twee of meer OH-groepen. Dit kan bijvoorbeeld een polyol zijn zoals PEO of PPO.

Polyurethaan ontstaat door polymerisatiereactie tussen een harde isocyanaat en een zachte polyol. Deze kunststof bestaat uit een lange verbinding tussen harde en zachte segmenten. Als men alleen het harde segment zou gebruiken ontstaat een hard en bros materiaal, dit komt doordat de harde segmenten de neiging hebben om te kristalliseren. Als men alleen de zachte segmenten zou gebruiken ontstaat een zwak materiaal dat makkelijk lost breekt en stroperig en vloeibaar is.

De combinatie van de harde en zachte segmenten zorgt voor een unieke combinatie waardoor polyurethaan op meerdere manieren kan worden toegepast. Polyurethaan is sterk, buigzaam en slijtvast. Daarnaast kan de onderlinge verhouding tussen het harde segment en het zachte segment worden aangepast. Hierdoor kan polyurethaan optimaal worden aangepast op de beoogde toepassing.

Waarvoor wordt polyurethaan (PU) gebruikt?
Doordat polyurethaan zowel uit harde als zachte segmenten bestaat is het materiaal rubberachtig. Het materiaal wordt gebruikt voor verschillende toepassingen. Polyurethaan wordt onder andere gebruikt voor het interieur van auto’s en bedrijfswagens. Daarnaast wordt het materiaal ook gebruikt als kunstleder en wordt het toegepast in schoenzolen.

Tijdens de polymerisatie kan men gas toevoegen. Hierdoor kan polyurethaan gaan schuimen. Polyurethaanschuim wordt ook wel PU-schuim genoemd. Er bestaan twee varianten van polyurethaanschuim: een harde variant en een zachte variant. De zachte vorm van polyurethaanschuim wordt toegepast in onder andere matrassen, kussens, banken en autostoelen. De harde vorm van polyurethaanschuim wordt onder andere gebruikt voor isolatiemateriaal. PU schuim kan onder andere gebruikt worden voor de isolatie van gebouwen maar ook voor koelinstallaties zoals vriezers en koelkasten.

Polyurethanen worden ook gebruikt in coatings en verven. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan autolakken. Deze autolakken moeten voldoen aan strenge eisen. Een autolak moet hard en kras vast zijn daarnaast moet autolak flexibel zijn in verband met de bestandheid tegen steenslag. Verder moet autolak een goede glans kunnen geven en bestand zijn tegen water. Autolakken die gebaseerd zijn op polyurethaanchemie kunnen aan deze eisen voldoen.