Wat is H2S en waarom is H2S gevaarlijk?

Waterstofsulfide wordt ook wel aangeduid met H2S. Soms wordt de verouderde term zwavelwaterstof gebruikt voor deze stof. H2S is een giftig gas dat een sterke geur heeft. Deze sterke geur lijkt op de geur van rotte eieren. Hierdoor is H2S herkenbaar. De herkenbaarheid van de geur van H2S is alleen maar bij zeer lage concentraties door een mens waar te nemen. Bij hoge concentraties of langdurige blootstelling kan men de geur van H2S minder goed waarnemen omdat dan de intensiteit van de geurgevoeligheid achteruit gaat.

De geur van rotte eieren waardoor H2S in lage concentraties kan worden waargenomen ontstaat door het rottingsproces van organische stoffen die zwavelhoudend zijn. Voorbeelden van deze organische stoffen zijn eiwitten die methionine en cysteïne bevatten. Deze stoffen kunnen voorkomen in de aardbodem. Hierdoor kan H2S in aardgas aanwezig zijn. Waterstofsulfide kan echter ook voorkomen in darmgassen, afvalwaterinstallaties en rioleringen. H2S is giftig wanneer deze stof wordt ingeademd door mensen en dieren. Zelfs wanneer lage concentraties van deze stof worden ingeademd over een lange periode is waterstofsulfide gevaarlijk. De concentratie van een H2S wordt aangeduid in ppm.

Wat is ppm?
De concentratie van H2S en andere stoffen wordt aangeduid in ppm, dit is een afkorting die staat voor Parts per million. Als men het heeft over een concentratie van 1 ppm bedoelt men dat de verhouding van de stof ten opzichte van het totaal 1 op de miljoen delen is. Vaak wordt dit aangeduid in massa. Een ppm is ten opzichte van een totale massa zeer klein, het is één duizendste deel van een promille.

Effecten bij verschillende concentraties H2S
De schadelijke effecten die ontstaan bij blootstelling aan H2S nemen toe naarmate de H2Sconcentratie hoger is. Hoe hoger de ppm hoe schadelijker H2S voor levende wezens in de directe omgeving is. Een zeer hoge concentratie van H2S kan zelfs leiden tot een directe dood bij inademing. Ook de duur of periode waarin men is blootgesteld aan H2S is van invloed op de schadelijke effecten. Hieronder is een overzicht weergegeven van de concentratie van H2S en de gevolgen daarvan voor een mens.

  • 0,1 ppm. De geur van H2S is voor mensen waarneembaar.
  • 5,0 ppm. Er is sterke geur waarneembaar die op de geur van rotte eieren lijkt.
  • 50 ppm . Er ontstaan fysieke klachten in de vorm van ontsteking en irritatie van de ademhalingsorganen.
  • 100 ppm. De ademhalingsproblemen worden heviger. Men begint met hoesten en krijgt een onregelmatige ademhaling. Hierbij kan men ook speeksel en slijm opgeven. Daarnaast wordt men vermoeit en slaperig. De ogen en ademhalingsorganen gaan nog meer irriteren. Er kunnen bloedingen ontstaan. Bloodstelling aan een H2Sconcentratie tussen de 8 en 24 uur kan de dood tot gevolg hebben.
  •  200 ppm. Ademhaling wordt moeilijker. Bovenstaande effecten zijn aanwezig en heviger. Daarnaast kan men ook lichtschuw worden. Bloedingen kunnen ontstaan en de dood kan bij een voortdurende blootstelling intreden als de blootstelling tussen de 8 en 24 uur duurt.
  • 250 ppm. Bovengenoemd effecten worden heviger. Men krijgt meer last van vermoeidheid en een moeizame ademhaling. Daarnaast krijgt men pijn in de neus en andere ademhalingsorganen. Ook kunnen er tranen worden gevormd. Een H2S concentratie van 250 ppm kan de dood tot gevolg hebben wanneer men tussen de 4 en 8 uur aan deze concentratie is blootgesteld.
  • 500 ppm. Het lichaam van een mens reageert hevig op deze concentratie H2S. De gevolgen zijn hevig hoesten. Er ontstaan hartkloppingen en de ademhaling begint te haperen. Men voelt zich ernstig verzwakt en duizelig. Hierbij kan men over het hele lichaam rillingen vertonen. Er ontstaan uiteindelijk bloedingen en bij een voortdurende blootstelling tussen een 0,5 uur en 1 uur zal men sterven.
  • 800 ppm. Men raakt bij deze H2S concentratie bewusteloos. De dood zal intreden binnen twee minuten.
  • 1000 ppm. Bij deze concentratie zal men onmiddellijk bewusteloos raken en zal men meteen sterven.

Veilig werken in H2S gebieden
Bovenstaande concentraties van H2S maken duidelijk dat deze stof zeer gevaarlijk is voor mensen en andere levende wezens. H2S is een stof die in bepaalde concentraties voor een bepaalde duur ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid van de persoon die er aan blootgesteld is. Bedrijven zijn wettelijk verplicht om zich op alle mogelijke manieren in te zetten voor de veiligheid van de werknemers en andere personen die op de werkplek aanwezig kunnen zijn. In gebieden of werklocaties waar H2S voor kan komen moeten werknemers een aanvullende cursus krijgen van hun leidinggevende of een andere instantie.

De cursus veilig werken in H2S gebieden kan door verschillende opleidingsinstanties worden aangeboden. Tijdens deze cursus leren cursisten H2S herkennen en leren ze waar het voor kan komen. De eigenschappen van H2S en de herkenning van H2S op locatie komt ook aan de orde. Hierdoor leren cursisten hoe ze de aanwezigheid van H2S kunnen opmerken zodat ze tijdig veiligheidsmiddelen kunnen gebruiken. Het gebruik van gasdetectieapparatuur komt hierbij aan de orde. Ook leren cursisten tijdens de cursus veilig werken in H2S gebieden wat ze moeten doen tijdens een gasalarm of wat ze moeten doen als H2S vrijkomt. Hierbij komt onder andere het gebruik van adembescherming aan de orde. Het volgen van een cursis veilig werken in H2S gebieden is verplicht voor iedereen die op de werkplek met H2S in aanraking kan komen.