Wat is een WKO installatie of een KWO installatie?

Voor het verwarmen en koelen van gebouwen kan gebruik worden gemaakt van een WKO-installatie. De afkorting WKO staat voor warmte- en koudeopslag/  warmte-koudeopslag. Daarnaast wordt ook de afkorting KWO gebruikt, deze afkorting staat voor koude- en warmteopslag/ koude-warmteopslag. De afkortingen van deze installaties verschillen toch worden dezelfde installaties bedoelt. Deze installaties worden niet alleen gebruikt voor gebouwen. Tegenwoordig past men WKO-installaties ook toe in de tuinbouw.

Grondwater en WKO-installatie
Een WKO-installatie zorgt er voor dat warmte en koude opgeslagen kunnen worden. Hiervoor gebruikt men het grondwater in de watervoerende lagen van de bodem in de buurt van een gebouw. In de zomer haalt men het koude water uit de aardbodem om de vertrekken van een gebouw te koelen. Het koelen van het een gebouw doormiddel van grondwater kan direct plaatsvinden. Het water wordt in de zomer in de vertrekken van het gebouw langzamerhand warmer door de temperatuur in de vertrekken. Dit verwarmde water wordt vervolgens weer in de bodem gepompt. Het water blijft in de bodem zitten tot de winter.

In de winter wordt het warmere grondwater gebruikt door de WKO-installatie gebruikt voor  het verwarmen van het gebouw. Hierbij is een warmtepomp aangesloten op de bron. Het water uit de grond is meestal niet direct op de gewenste temperatuur en zal daarom extra verwarmd moeten worden. Desondanks zorgt het relatief warme grondwater er voor dat en minder energie nodig is om het grondwater op de gewenste temperatuur te brengen voor de verwarmingsinstallatie.

Energiebesparing doormiddel van WKO en KWO installatie
Het gebruik van warm grondwater voor het verwarmen van gebouwen in de winter zorgt voor een energiebesparing van 40 tot 50 procent. De energiebesparing die kan worden gerealiseerd door koel grondwater te gebruiken voor de koelinstallatie in de zomer is nog groter. Deze energiebesparing kan wel op lopen tot 95 procent. De daadwerkelijke energiebesparing die kan worden behaald is van verschillende factoren afhankelijk. Dit heeft onder andere te maken met de geologie van het gebied waar ondergrondse energieopslag wordt toegepast. De doorlatendheid en de dikte van watervoerende pakketten komen hierbij aan de orde. Het is alleen mogelijk om water uit zandpakketten te halen. Per kubieke meter zand kan een ongeveer 30-35% water worden opgenomen. In sommige gebieden zijn dikke zandpakketten aanwezig die grote korrels bevatten. Dit is een zeer gunstige bodemsamenstelling voor een KWO-systeem. Een KWO-systeem zal in die situatie veel rendement opbrengen. Dunne zandpakketten kunnen weinig water opnemen. Hierdoor zijn KWO-systemen minder rendabel en daarnaast is het terugverdienmodel ongunstig.

Koude-warmteopslag in ondergrondse buffers
Koude-warmteopslag kan worden gedaan in watervoerende lagen maar het is ook mogelijk om gebruik te maken van buffers die in de grond zijn aangebracht. Deze ondergrondse buffers zijn zeer groot en over het algemeen vijf meter diep. De ondergrondse buffers zijn bekleed met folie en daarnaast afgedekt met een isolerend sandwichpaneel. Aan de onderkant en bovenkant van de buffer is een sproeibuis geplaats. Deze wordt gebruikt om water zonder turbulentie in te brengen.

Verschil geothermie en koude-warmteopslag
Er is een belangrijk verschil tussen koude-warmteopslag en geothermie. Bij geothermie wordt gebruik gemaakt van de warmte die in de aardbodem aanwezig. Geothermie is in feite het temperatuurverschil tussen de temperatuur van het aardoppervlak en de aardlagen die onder de oppervlakte aanwezig zijn.   Deze aardwarmte wordt gebruikt om water te verwarmen. Dit door de aarde verwarmde water zorgt er voor dat er een energiebesparing kan worden gerealiseerd.

Bij koude-warmteopslag wordt water in de bodem opgeslagen. Het koude water wordt direct gebruikt en het warme water wordt meestal extra verwarmt. Het water wordt bij koude-warmteopslag dus niet door de aardbodem verwarmd. De opslagbuffer is zelfs voorzien van extra isolatie.

Er bij beide energiebesparende systemen gebruik gemaakt van warmtepompen. Er wordt bij een KWO-installatie gebruik gemaakt van een warmtepomp deze nemen bij een lage temperatuur warmte op. Bij een hoge temperatuur geeft een warmtepomp weer warmte af. Bij geothermie maakt men gebruik van een elektrisch aangedreven geothermische warmtepomp.