Een competentie is een vaardigheid of kwaliteit die iemand kan bezitten. Deze vaardigheid kan gebruikt worden om bepaalde taken of opdrachten uit te voeren of problemen op te lossen. Competenties zijn onderverdeeld in drie onderdelen. Het eerste onderdeel is kennis. Iemand moet over een bepaald kennisniveau beschikken om taken en opdrachten bekwaam uit te voeren. Het tweede onderdeel is vaardigheden. Het uitvoeren van taken en opdrachten vereist bepaalde vaardigheden, deze vaardigheden verschillen per competentie. Tot slot dient iemand over de juiste eigenschappen te beschikken om een bepaalde taak of opdracht uit te voeren.
Deze onderdelen houden nauw verband met elkaar. Soms wordt deze onderverdeling heel nauwkeurig gehanteerd. Dan plaatst men een competentie in een specifieke categorie. Een competentie kan dan bijvoorbeeld als een vaardigheid worden beschouwd. Daardoor wordt de desbetreffende competentie niet geplaatst in de categorieën kennis of eigenschappen. Deze onderverdeling is echter in de meeste gevallen niet duidelijk te maken. Voor de meeste competenties is namelijk een bepaald kennisniveau nodig en daarnaast zijn bepaalde vaardigheden en eigenschappen nodig om de competentie in de praktijk toe te passen.
Diversiteit in competenties
Er zijn zeer veel verschillende competenties beschreven in de literatuur. Daarnaast zijn er op diverse internetsites competenties omschreven. Sommige websites noemen meer dan honderd competenties. Veel competenties lijken op elkaar men probeert dan doormiddel van globale indelingen duidelijkheid te verschaffen tot welke groep een competentie behoort. Zo zijn er bijvoorbeeld emotionele competenties zoals inlevingsvermogen en zelfvertrouwen, maar er zijn ook intellectuele competenties zoals beoordelingsvermogen en analytisch denken. Daarnaast zijn er nog verschillende andere categorieën te benoemen. Het verschil in competenties in de literatuur is groot.
Welke competenties zijn belangrijk?
De grote diversiteit aan competenties stelt mensen voor de vraag: ‘welke competenties zijn nu echt belangrijk?’. Deze vraag lijkt moeilijk te beantwoorden. Toch is er wel degelijk een antwoord op te geven. De vraag moet namelijk niet in zijn algemeenheid worden gesteld maar meer aan een persoon. Competenties zijn persoonsgebonden eigenschappen. Daarom moeten competenties ook persoonsgebonden worden beoordeeld.
De loopbaan van een persoon staat hierbij centraal. De competenties die voor iemand echt belangrijk zijn hebben nut voor de desbetreffende persoon zijn of haar loopbaan. Het is daarom allereerst van belang om een goed beeld te hebben van iemand zijn of haar loopbaanperspectief. Waar wil iemand werken en wat voor functie wil iemand uitoefenen? Als dat in kaart is gebracht kan men beoordelen welke competenties daarvoor nodig zijn. Vervolgens kan men plannen maken waarmee de competenties kunnen worden ontwikkelt. Deze plannen worden ook wel persoonlijke ontwikkelings plannen genoemd. Sommige bedrijven geven deze plannen de afkorting POP en koppelen daar persoonlijke actie plannen aan vast (PAP).
Waarom zijn competenties belangrijk voor sollicitaties?
In het verleden werd door veel bedrijven vooral gekeken naar het kennisniveau van sollicitanten. Hierbij werd met name het opleidingsniveau en de opleidingsrichting als doorslaggevend beschouwd. Tegenwoordig hecht men naast het opleidingsniveau ook veel belang aan de vaardigheden waarover iemand beschikt. Als iemand snel nieuwe vaardigheden aanleert en een groot technisch inzicht heeft kan deze persoon doormiddel van de competentie ‘technisch inzicht’ in de praktijk wel beter functioneren dan iemand die met moeite een technische opleiding heeft gehaald. Bedrijven willen daarom weten over welke competenties iemand beschikt. Aan de hand van de competenties weet een bedrijf ook welke vaardigheden de sollicitant voor zichzelf belangrijk vindt. Dit geeft een bedrijf een goed beeld van iemand zijn of haar ambities.
Hoe maak je competenties inzichtelijk voor bedrijven en opdrachtgevers?
Competenties zijn belangrijk en het is ook belangrijk dat de competenties op de juiste manieren bij bedrijven onder de aandacht worden gebracht. Allereerst is het verstandig dat iemand tijdens zijn of haar loopbaan een duidelijke omschrijving maakt van de competenties die voor hem of haar belangrijk zijn. Vervolgens dienen deze competenties nauwkeurig te worden beschreven in een portfolio. Als iemand er voor kiest om geen portfolio te gebruiken kunnen de competenties ook worden beschreven in een andere document. Deze competentielijst moet voortdurend bekeken worden. Soms zullen er competenties bij komen maar het kan ook verstandig zijn om niet relevante competenties van de lijst te verwijderen. Een competentielijst moet niet langer zijn dan tien competenties.
De competenties kunnen worden genoteerd op de cv’s die naar bedrijven worden gestuurd. Daarnaast kan men kort een paar belangrijke competenties benoemen in de sollicitatiebrief of in de motivatie die per mail wordt toegevoegd aan het cv. Verder is het verstandig om een aantal belangrijke competenties te noemen op social media. Bedrijven bezoeken deze social media regelmatig als ze nieuwe kandidaten nodig hebben voor een bepaalde functie of opdracht.