In de meeste definities wordt het woord ambacht omschreven als handwerk of werkzaamheden waarbij een product wordt vervaardigd door een ambachtsman. Bij ambacht staan de vaardigheden van de ambachtsman centraal. Ambacht is het geheel aan vaardigheden dat wordt aangeleerd om een bepaald beroep uit te kunnen oefenen. In het verre verleden leerde men een ambacht bij een gildemeester. Deze gildemeester leerde de leerling hoe bepaalde werkzaamheden uitgevoerd moesten worden. Hierbij werden grondstoffen verwerkt tot eindproducten.
Ambacht verandert
Ook vandaag de dag worden grondstoffen verwerkt tot eindproducten. De industrie heeft echter veel ambachten overgenomen. Daardoor zijn veel oude beroepen verdwenen. Zo wordt houtbewerking en metaalbewerking grotendeels machinaal gedaan. In het ambacht van tegenwoordig wordt ook gebruik gemaakt van mechanisering en automatisering. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan elektrische gereedschappen die worden gebruikt bij de vervaardiging van bepaalde producten. Zo kan een schoenmaker gebruik maken van een machine om een zool vast te naaien. Ambachten veranderen en de vaardigheden van de ambachtsman veranderen ook.
Ambacht en industrie
Doormiddel van ambacht en industrie worden producten vervaardigd en geproduceerd. Ambacht verschilt echter van de industrie. In de industrie worden producten in grote series gemaakt. veel productieprocessen zijn volledig geautomatiseerd. Hierdoor komt er nauwelijks ambacht meer aan de orde. Het fabrieksmatig produceren van producten wordt geen ambacht genoemd. Een belangrijk kenmerk van ambacht is namelijk het handwerk.
Onderverdeling van ambachten
Ambachten kunnen worden onderverdeeld. Hierbij wordt vooral gekeken naar de historie van de ambachten en de toepasbaarheid van ambachten in de tegenwoordige tijd. De onderverdeling bestaat daarom uit: museale ambachten en hedendaagse ambachten. Hieronder zijn een aantal voorbeelden gegeven waarmee deze onderverdeling wordt verhelderd.
Museale ambachten
Museale ambachten zijn ambachten die nauwelijks worden gebruikt voor de productie van goederen in Nederland. Voorbeelden hiervan zijn mandenvlechter, zeepmaker, touwslager, klompenmaker of bezembinder. Door de verregaande mechanisatie en automatisering van productieprocessen zijn deze ambachten in Nederland vrijwel geheel verdwenen. Af en toe worden deze ambachten nog wel getoond in museums of bij speciale evenementen.
Hedendaagse ambachten
Hedendaagse ambachten zijn bijvoorbeeld timmerman, smid, schoenmaker, metselaar, slager en bakker. Deze ambachten worden vandaag de dag nog uitgeoefend. Een bijzonder voorbeeld hiervan is het beroep molenaar. Nederland heeft nog verschillende molens die in gebruik zijn. Een korenmolenaar leert hoe hij of zij deze molens kan onderhouden en hoe bijvoorbeeld koren tot meel kan worden gemalen. Dit malen van meel is een voorbeeld van een ambacht waarbij een molen wordt gebruikt. De wieken van de molen draaien door de wind. Deze beweging wordt overgebracht op een molensteen waardoor deze gaat draaien en het koren vermaalt tot meel. In feite is deze ambacht een oude toepassing van windenergie.