Op de bouw wordt veelvuldig gebruik gemaakt van steigers. Door gebruik te maken van steigers kunnen werkzaamheden aan de buitenkant van een woning of een ander gebouw worden uitgevoerd. Doormiddel van een steiger kan men veilig werkzaamheden uitvoeren op plaatsen waar men zonder steiger niet bij kan. Steigers worden gemaakt van buizen (steigerpijpen) en steigerplanken. Een steiger op de bouw wordt ook wel een bouwsteiger genoemd en is een tijdelijke constructie. Er zijn verschillende steigers die gebruikt kunnen worden op de bouw. Zo wordt er onder andere gebruik gemaakt van hefsteigers, rolsteigers en dubbele steigers. Bij steigers kunnen losse koppelingen worden gebruikt maar kan ook gebruik worden gemaakt van vaste elementen met een kliksysteem. Een steiger wordt na het afronden van de werkzaamheden weer gedemonteerd.
Veiligheid en deugdelijkheid van steigers
Op de bouw maken verschillende mensen gebruik van een steiger om werkzaamheden uit te voeren. Dit kunnen dakdekkers, timmermannen, gevelmonteurs, schilders, metselaars en nog vele andere werknemers zijn. Deze werknemers zijn allemaal vakmensen op hun eigen vakgebied. Hiervoor hebben ze geleerd en werkervaring opgebouwd. Al deze vakmensen moeten veilig hun werkzaamheden kunnen uitvoeren op de steigers die op de bouw aanwezig zijn. Ze moeten er zeker van zijn dat de steigers door kundige mensen zijn gebouwd en dat deze goed zijn gecontroleerd op veiligheid en deugdelijkheid. Een ongeluk op een steiger kan namelijk zeer ernstige gevolgen hebben. Niet alleen materialen kunnen ernstig beschadigen wanneer een steiger instort ook de bouwvakkers en omstanders kunnen ernstig gewond raken of zelfs verongelukken. Daarom zijn er hoge eisen gesteld aan steigers. Deze zijn vastgelegd in de NEN. Een voorbeeld van de eisen die aan systeemsteigers worden gesteld vindt men in de NEN 2770.
Risico’s verbonden aan het bouwen van steigers
Dat een steiger veilig en deugdelijk moet zijn is duidelijk. Voordat een steiger aan deze eisen voldoet moet de steiger eerst gebouwd worden. Het bouwen van een steiger is zeer risicovol werk. Binnen de bouw hoort het bouwen van steigers tot de meest risicovolle werkzaamheden. Wanneer een steigermonteur de veiligheidsvoorschriften niet opvolgt kunnen er grote risico’s ontstaan. Een steigermonteur kan te val komen of kan materialen die gebruikt worden voor het bouwen van steigers laten vallen. Hierdoor kunnen mensen worden verwond of materialen en objecten worden beschadigd. Een steigermonteur of steigerbouwer moet goed op de hoogte zijn van veiligheidsaspecten en de technische aspecten die zijn verbonden aan het bouwen van steigers. Hiervoor is alleen een VCA certificaat niet voldoende. Een steigerbouwer moet gecertificeerd zijn. Hiervoor zijn de opleidingen Steigerbouwer A en Steigerbouwer B bedoelt. Een steigerbouwer moet aantoonbaar in bezit zijn van één van de hiervoor genoemde certificaten. De veiligheidsvoorschriften die verbonden zijn aan deze certificaten zijn verschillend op het gebied van verantwoordelijkheid.
Wanneer ben je Steigerbouwer A?
Een Steigerbouwer A ben je wanneer je in bezit bent van een geldig certificaat Steigerbouwer A. Je bent dan met dit certificaat een monteur steigerbouw, in het Engels wordt dit Basic Scaffolder genoemd. Doormiddel van dit certificaat wordt aantoonbaar gemaakt dat degene die het certificaat heeft behaald voldoet aan de eindtermen zoals deze zijn weergegeven in Steigerbouwer A. Dit houdt in dat de Steigerbouwer A onder toezicht steigers mag monteren. Het gaat hierbij om standaard steigers. Complexe steigers moeten alsnog in samenwerking met een ervaren zwaarder gecertificeerde steigerbouwer worden gemonteerd.
Een steigerbouwer A leert tijdens de cursus de indeling die is weergegeven in de Richtlijn Steigers. Europa heeft specifieke normering en wetgeving ontwikkelt met betrekking tot werken op hoogte en steigerbouw. De Richtlijn Steigers is op deze Europese normering gebaseerd. Daarom wordt in een cursus steigerbouwer A aandacht besteed aan deze wettelijke richtlijnen. Verder leert de cursist welke verschillende steigersoorten er op de bouw worden toegepast en wat de benamingen zijn voor steigeronderdelen. Steigervloeren hebben een maximale belastbaarheid. Deze mag niet worden overschreden. Daarom leert de cursist tijdens de opleiding Steigerbouwer A wat de maximale belastbaarheid is van de steigervloer per steigersoort. Ook leert de cursist het juiste gereedschap te gebruiken voor de montage en demontage van steigers. Daarnaast wordt aandacht besteed tijdens de cursus aan het afdichten van steigers en het gebruik van bouwliften in combinatie met steigers. Een cursus Steigerbouwer A bestaat uit een theoriegedeelte en een praktijkgedeelte. Aan het einde van de cursus vindt een examen plaats. Dit examen bestaat uit een praktijkgedeelte en een theoriegedeelte. Wanneer het examen is gehaald is de cursist Steigerbouwer A. Het certificaat Steigerbouwer A is tien jaar geldig. Daarna dient het certificaat opnieuw gehaald te worden om de certificering te behouden.
Na afloop van een cursus Steigerbouwer A kan de steigerbouwer aan slag met het opbouwen van steigers onder toezicht. Hierbij maakt de Steigerbouwer A gebruik van tekeningen en werkt hij onder ervaren monteurs. Daarnaast overlegt hij of zij met collega’s over de bouw van de steigers. Daarbij hoort ook het inschatten van risico’s die verbonden zijn aan de bouw van de steigers. Naast het opbouwen is de Steigerbouwer A ook mede verantwoordelijk voor het demonteren van steigers conform de veiligheidsvoorschriften.
Wanneer ben je Steigerbouwer B?
Een Steigerbouwer A kan na het behalen van het certificaat ook in aanmerking komen voor een cursus Steigerbouwer B. Een steigerbouwer B heeft meer ervaring en draagt meer verantwoordelijkheid dan een Steigerbouwer A. Een Steigerbouwer B wordt ook wel een Eerste Monteur Steigerbouw genoemd of in het Engels een Advanced Scaffolder. Ook in de cursus Steigerbouwer B zijn de normen en richtlijnen verwerkt die naar voren komen uit de Richtlijn Steigers. Tijdens de meeste cursussen voor Steigerbouwer B wordt de Richtlijn Steigers verstrekt door de opleidingsinstantie aan de cursist. De cursist krijgt daarnaast te de algemene wet en regelgeving tijdens het theoretische gedeelte van de cursus. Daarnaast komt het lezen en het maken van steigertekeningen aan bod. Hierdoor krijgt de cursist Steigerbouwer B een goed inzicht in de opbouw van steigers. Niet alleen eenvoudige steigers worden weergegeven, ook complexe steigers komen aan bod. Een Steigerbouwer B moet namelijk in de praktijk naast eenvoudige steigers ook complexe steigers opbouwen. Hij of zij draagt verantwoordelijkheid over de uitvoering van de steigerbouw en de veiligheidsaspecten die daarbij aan de orde komen. Een brede kennis over verschillende steigers is hierbij belangrijk. In de praktijk kunnen onder andere uitbouwsteigers, hangsteigers, ronde steigers en daksteigers worden gebouwd. De kwalificatie voor een Steigerbouwer B wordt geborgd door de instantie: Waarborgcommissie Steigerbouw. Een cursist rond de cursus Steigerbouwer B af met een theorie en een praktijk examen. Na het behalen van beide examens is de cursist Steigerbouwer B. Het certificaat Steigerbouwer B is tien jaar geldig. Daarna moet het certificaat opnieuw worden behaald om gecertificeerd te blijven.
Waarom zijn bovengenoemde certificaten voor de steigerbouw van belang?
Steigers moeten veilig worden gebouwd, gebruikt en gedemonteerd. Hiervoor is specifieke kennis nodig. Deze kennis leer je niet alleen in de praktijk. Vooral te theoretische aspecten die bij steigerbouwen aan de orde komen geven een verdiepingsslag. Hierbij kan gedacht worden aan de wet en regelgeving maar ook aan berekeningen maken met betrekking tot de belasting van een steiger en het maken van tekeningen. Een steigerbouwer is niet alleen verantwoordelijk voor zijn of haar eigen veiligheid. De steiger wordt gebruikt door verschillende mensen op de bouw. Deze mensen moeten er vanuit kunnen gaan dat de steiger conform de normen is gebouwd. Een steigerbouwer is daar verantwoordelijk voor. Wanneer er tijdens bouwwerkzaamheden beschadigingen ontstaan aan een steiger moet een ervaren gecertificeerde steigerbouwer de situatie bekijken en beoordelen. Een steigerbouwer die gecertificeerd is mag ook reparaties aan een steiger uitvoeren. Dit gebeurd ook uiteraard onder de gestelde richtlijnen en normen. Naast certificaten Steigerbouwer A en Steigerbouwer B, zullen veel steigerbouwers in de praktijk ook moeten beschikken over een Basis VCA of wanneer ze leiding geven over een VOL VCA.