Welke soorten sleutels worden gebruikt in de techniek?

In verschillende technische beroepen maakt men gebruik van niet-elektronisch handgereedschap. Een voorbeeld van een dergelijk gereedschap is een sleutel. Een sleutel wordt gebruikt voor het vastdraaien en losdraaien van bouten en moeren. Er zijn verschillende soorten sleutels die worden gebruikt in de techniek. De keuze van de juiste sleutel is onder andere afhankelijk van de vorm van de moer of bout.

Welke soorten sleutels zijn er?

In de techniek worden onder andere de volgende sleutels gebruikt:

Steeksleutel

Deze sleutels hebben aan één of twee uiteinden een open bek die om de bout of moer geschoven of gestoken kan worden. De bekken van de steeksleutels zijn meestal geplaatst in een hoek van 15 graden ten opzichte van de steel van de sleutel. Een steeksleutel kan door zijn vorm makkelijk ergens tussen gestoken worden. Een nadeel van deze sleutel is echter dat alle kracht slechts op twee van de zes kanten van een bout (of twee van de vier kanten van een bout) kan worden uitgeoefend. Daardoor kan de steeksleutel bij veel kracht en druk losschieten of de moer of bout beschadigen.

Ringsleutel

De ringsleutel heeft geen open bek maar een gat in de vorm van een ring met allemaal hoekjes aan de binnenkant. Meestal is een ringsleutel aan de binnenkant zo vormgegeven dat er twaalf kleine hoekjes zijn maar ook een zeskant is mogelijk. Een twaalfhoekige ring bestaat uit twee gelijke zeshoeken die onder een hoek van 30 graden ten opzichte van elkaar verdraaid zijn. De ringsleutel omsluit een moet of boutkop van alle zes kanten waardoor veel kracht kan worden uitgeoefend.

Pijpsleutel

Deze sleutels bestaan uit een naadloos stalen pijp. Aan beide uiteindes van de stalen pijp is een zeskantige opening. In deze opening past een boutkop of moer. De pijpsleutel wordt doormiddel van een wringstaaf of passende stift aangedraaid.

Dopsleutel

Bij dopsleutels kunnen verschillende varianten worden gebruikt. Er zijn dopsleutels die bestaan uit een steel met daaraan een of meerdere vaste moerdoppen. Daarnaast zijn er ook sets die bestaan uit een steel met een aantal bijbehorende losse moerdoppen. Dopsleutels met vaste moerdoppen zijn er in verschillende vormen. Een tweetal voorbeelden zijn de kruissleutel en de bougiesleutel. Dopsleutels die bestaan uit losse moerdoppen bevatten een steel met een vierkante stift. Die stift is voorzien van een snapkogeltje. De moerdoppen hebben aan de bovenkant een vierkant gat dat precies pas op de stift. Door het snapkogeltje klikt de dop vast aan de stift en blijft deze daar ook klem zitten. Aan de onderkant zit echter zeshoekige opening die past op een bepaalde moer of bout. Een set moerdoppen bevat doppen met verschillende zeskantige uitsparingen. Daarnaast is er een standaard handgreep. Soms zijn er ook andere handgrepen of een ratelmechanisme aan toegevoegd.

Verstelbare moersleutel of Engelse sleutel

De Engelse moersleutels hebben een verschuifbare bek. De sleutelwijdte van deze sleutels kunnen doormiddel van een stelschroef/ wormwiel worden vergroot of verkleind. Stelsleutels worden tegenwoordig nog vaak met de merknaam Bahco aangeduid. Bahco is echter een merknaam voor verschillende gereedschappen. Toch weten de meeste technici wel dat men een verstelbare moersleutel bedoelt als men het over een Bahco heeft. Een echter Engelse sleutel heeft de verstelbare bek haaks op de steel staan. Daarbij kan de losse bek parallel aan de steel naar boven of beneden worden verplaatst. Doormiddel van een draadspil die in of aan de steel is geplaatst kan men deze bek op de juiste positie brengen.

Inbussleutel

De inbussleutels zijn langwerpige zeskantige sleutels die aan één uiteinde onder een hoek van 90 graden zijn gebogen. De inbussleutels worden gebruikt om bouten die voorzien zijn van een binnenzeskant aan te draaien of los te draaien. Sommige inbussleutels hebben een kogelkop waardoor men inbusmoeren ook onder een bepaalde hoek kan aandraaien. De kogelkop is echter minder belastbaar. Op inbussleutels kan daarnaast niet veel kracht worden uitgeoefend. In met name kleine inbussleutels treed nogal veel verwringingskracht op.

T-sleutel

Dit is een dopsleutel met een zeskantige uitsparing aan één kant en aan het andere uiteinde een staaf die haaks op de steel is aangebracht. Hierdoor ontstaat een T-vorm waaraan deze sleutel zijn naam ontleent. Er zijn ook T-sleutels met een inbusvorm.

Verder zijn er nog speciale sleutels

Stokeindsleutel. Deze sleutels hebben een handvat met daarop een rol. In deze rol zitten verschillende schroefdraadgaten. Hierbij kan het draadeind van een stokeind worden gedraaid. Door dit systeem kan het houdraaddeel van het stokeind makkelijk in hout of in een plug worden gedraaid.
Kraansleutel. Deze sleutels worden gebruikt voor het monteren van kranen bij een aanrecht of bij wastafels. Deze sleutels hebben een beweegbare bek die om de moer van de kraan kan worden geklemd. Deze sleutels worden bediend doormiddel van een lange arm.
CV-vulkraansleutel. Dit zijn vaak kleine sleutels met een vierkante uitsparing. Deze sleutels passen op een kraantje voor een cv-installatie of radiator om deze bijvoorbeeld te ontluchten.
Passchroefsleutel. Deze sleutel is voorzien van een buis die gemaakt is van massief hout of kunststof. Aan beide uiteinden zijn twee verende uitsteeksels gemaakt. deze worden gebruikt om passchroeven in groepenkasten te demonteren of te monteren. De passchroefsleutel wordt gebruikt door elektromonteurs.

Sommige dopsleutels worden in pneumatisch aangedreven. Zo zijn er pneumatische momentsleutels. Deze worden onder andere gebruikt in de auto-industrie voor het vastdraaien van banden.