Wat wordt bedoelt met nonius?

De nonius wordt in de meettechniek gebruikt. Het is een secundaire schaal met een afwijkende lengte en afwijkende maatindeling. De nonius kan worden verschoven ten opzichte van een primaire schaal. Een nonius treft men onder andere aan bij schuifmaten, draaibanken, sextanten, waterpastoestellen en hoogtemeters.

De nonius is het gedeelte dat schuift langs de vaste schaalverdeling op het meetinstrument. Men kan bijvoorbeeld de vaste schaal onderverdeeld in millimeters aangeven op een meetinstrument. Hiervoor gebruikt men schaalstreepjes. Tegenover deze vaste schaal kan men op de nonius een kleinere schaal aangeven van 9 millimeter lang. Deze schaal is in 10 even grote delen verdeeld. Men kan door deze extra schaal nog duidelijker de exacte maat bepalen als men de schuifmaat hanteert. Men heeft men een schuifmaat een grote schaal voor de grove maataanduiding en een kleinere schaal voor de exacte maataanduiding.

De noniusschaal is dus een secundaire schaal waardoor men naast de grove schaal een extra nauwkeurige schaal heeft. Men kan bijvoorbeeld met de grove schaal tot hele millimeters nauwkeurig meten terwijl men met de secundaire schaal tot tienden van millimeters nauwkeurig kan meten. De primaire en secundaire schaal vormen gezamenlijk de exacte maat van het gemeten object.