Een nulwoning is een woning die op jaarbasis evenveel energie opwekt als de woning verbruikt bij een normaal leefpatroon van de bewoners met voldoende wooncomfort. Een nulwoning heeft verschillende benamingen zo wordt deze woning ook wel een balanswoning genoemd of energieneutrale woning. Ook de termen klimaatneutrale woning en CO2-neutrale woning worden in de praktijk als synoniemen voor een nulwoning gebruikt. De verschillende termen maken duidelijk dat het bij nulwoningen gaat om een balans tussen energieverbruik en het opwekken van energie.
Op jaarbasis een nulwoning
Nulwoningen moeten op jaarbasis energieneutraal zijn. Dit betekend dat er in dat jaar wel verschillen kunnen optreden in het energieverbruik. De woning is dus niet altijd energieneutraal. De jaargetijden en de temperatuur spelen hierbij onder andere een rol. Zo kan een nulwoning in de zomer veel elektrische energie opwekken door zonnepanelen en deze energie terugleveren aan het elektriciteitsnet. In de winter zal de woning echter vaak meer energie opnemen dat de nulwoning kan opwekken met haar installaties. Er wordt dus gestreefd naar een balans op jaarbasis.
Bouwen van een nulwoning
Voor het bouwen van een nulwoning is veel kennis nodig van het opwekken van energie en besparen van energie. Een goede voorbereiding op de bouw is van groot belang. Tegenwoordig worden er steeds betere systemen ontwikkelt om duurzame energie op te wekken. Daarnaast zijn er ook innovaties op het gebied van woningisolatie. Denk hierbij aan driedubbel glas in plaats van het bekende dubbelglas of thermopane. Deze ontwikkelingen zorgen er voor dat het bouwen van een nulwoning op verschillende manieren kan gebeuren. In ieder geval zal men het energieverbruik moeten minimaliseren.
Er moet zo weinig mogelijk warmte uit de woning ontsnappen. Dat zorgt er ook voor dat een nulwoning kierdicht en tochtvrij moet worden gemaakt. Hierbij kan men denken aan de aspecten die ook aan de orde komen bij een passiefhuis. Het passiefhuis wordt in de volgende alinea beschreven. Een nulwoning moet naast het beperken van energieverlies ook in staat zijn om zelf energie op te wekken. Deze energie moet in ieder geval voldoende zijn om in de gemiddelde energiebehoefte van de woning op jaarbasis te voorzien. Daarom zijn op en in een nulwoning verschillende installaties aangebracht waaronder zonnepanelen maar ook warmtepompen, aardwarmte en warmteopslag zijn systemen die toegepast kunnen worden in een nulwoning.
Passiefhuis
De term passiefhuis is in de tekst hierboven al een keer benoemd. Een passiefhuis voldoet grotendeels aan de hiervoor genoemde beschrijvingen. Het woord ‘passief’ in passiefhuis maakt duidelijk dat de woning een bepaald deel van het jaar niet ‘actief’ verwarmt of gekoeld hoeft te worden doormiddel van verwarmingsinstallaties of koelinstallaties. In plaats daarvan wordt een passiefhuis doormiddel van zonlicht verwarmt en andere passieve energiebronnen.
Een passiefhuis is daarom zo gebouwd dat er zoveel mogelijk zonlicht de woning instraalt. Dat betekend dat er vooral veel ramen aan de zuidzijde, westzijde en oostzijde zijn geplaatst maar nauwelijks aan de noordzijde. Een passiefhuis is pas officieel een passiefhuis indien daarvoor een passiefhuis-certificaat is verstrekt. Dit certificaat wordt afgegeven door de nationale Passiefhuis Stichting. Voordat dit certificaat wordt verstrekt zal de woningen aan een aantal eisen moeten voldoen. Zo moet het ontwerp van de woning voldoen aan de eisen die zijn omschreven in het ontwerpcertificaat voor het passiefhuis.
De woning of het gebouw moet bijvoorbeeld zeer goed geïsoleerd zijn. Hetenergieverbruik mag op jaarbasis maximaal 120 kWh/m² bedragen. Daarnaast moet het gebouw een luchtdichtheid hebben van maximaal n50 < 0,6 h-1. Dit houdt in dat maximaal 60 procent van de lucht uit de woning mag stromen door de kieren in één uur tijd bij een luchtdrukverschil van 50Pa. Naast eisen aan warmte en tochtdichtheid zijn er ook eisen aan de eventuele oververhitting van het gebouw. Bij oververhitting zou men namelijk gebruik moeten maken van een koelinstallatie en dat moet voorkomen worden vanwege het energieverbruik. De nationale Passiefhuis Stichting controleert na de bouw of het passiefhuis inderdaad aan de richtlijnen voldoet. Dan wordt het uitvoeringscertificaat verstrekt. Als het ontwerpcertificaat en uitvoeringcertificaat zijn behaald is het gebouw een passiefhuis.